رويت هلال ماه شوال
سؤال: اگر در شب اول ماه در شهري ماه رؤيت شود، براي ديگر شهرهاي همافق يا شهرهايي که اختلاف افق کمي دارند، هم کفايت ميکند و اول ماه به حساب ميآيد؟
جواب: در ايران هر کجا ماه ديده شود، براي ساير شهرهاي ايران کفايت ميکند.
عيد فطر
سؤال: با سلام آیا مکلف برای تشخیص اینکه چه روزی عید فطر است، باید از مرجع تقلید خود سوال کند یا منتظر اعلام ولی فقیه باشد؟ به عبارت دیگر اگر ولی فقیه روزی را به عنوان عید فطر اعلام نمود، مکلف باید روزه خود را افطار کند یا صبر کند تا ببیند مرجع تقلیدش چه روزی را به عنوان عید تعیین می کند؟
جواب: بسمه تعالی این گونه چیز ها مربوط به حکومت اسلامی است و اگر حکومت جمهوری اسلامی روزی را به عنوان عیداعلام کرد همگی باید متابعت کنند.
رويت هلال
سؤال: با سلام لطفاً نظر مبارک را درباره رویت هلال بفرمایید؟
جواب: بسمه تعالی مسئله رویت هلال از مسائل حکومتی است و مناط در آن حکم ولایت فقیه است و اگر این مناط مراعات شود اختلاف رفع خواهد شد.
اثبات روز اول ماه رمضان
سؤال: احتراماً آیا حلول ماه مبارک رمضان در روز پنج شنبه 22/6/1386 نزدحضرتعالی ثابت شده است یاخیر ؟
جواب: بسمه تعالی پنج شنبه اول ماه بود وبه اینجانب ثابت شد.
نحوه رؤيت هلال
سؤال: لطفاً نظر مبارک خود را درباره نحوۀ رؤيت هلال بفرماييد؟
جواب: مسئله رؤيت هلال از مسائل حکومتي است و مناط در آن حکم ولايت فقيه است و اگر اين مناط مراعات شود اختلاف رفع خواهد شد.
حدس و گمان در رؤيت هلال
سؤال: اگر طبق گفتۀ عدهاى حدس بزنيم كه فردا عيد فطر است، آيا مىتوانيم روزه بگيريم يا بايد روزۀ خود را افطار کنيم؟
جواب: حدس حجّت نيست و بايد روزه بگيريد.
اطمينان از پيشگويي منجّمين
سؤال: اگر انسان از پيشگويي منجّمين اطمينان حاصل کند که فردا اول ماه است، آيا ميتواند به اين اطمينان عمل نمايد؟
جواب: نميتواند.
استحباب استهلال
سؤال: استهلال در اول هر ماه واجب كفائى است يا احتياط واجب است؟
جواب: استهلال در اوّل ماه يک امر مستحب است.
عدم حجيّت وسائل نجومي در استهلال
سؤال: امروزه که ديگر وسايل فوق پيشرفتۀ نجوم با دقت فوقالعاده زياد وجود دارند، آيا باز هم لازم است استهلال با چشم غير مسلح انجام شود؟
جواب: وسائل نجومي حجّت نيست و دليل آن هم اينكه در اين چند سال تقويمها متفقاً چيزي گفتهاند و خلاف آن عيناً اثبات شد.
عدم حجيّت تقويم و گفته منجّمان در استهلال
سؤال: آيا به استناد تقويم و يا گفتۀ منجّمان، اول ماه ثابت ميشود؟
جواب: نميشود.
استهلال در زمستان
سؤال: اگر در فصل زمستان رؤيت هلال با چشم غير مسلح امکانپذير نباشد، آيا ميتوان به وسايل نجومي و دستگاههاي ديگر اعتماد کرد؟
جواب: نميتواند.
استهلال با وسايل و چشم غير متعارف
سؤال: آيا رؤيت هلال ماه با استفاده از دستگاههاي مجهز، مثلاً دوربين CCD و ديگر وسايل که با توجه به انعكاس نور و بازخوانى اطلاعات آن توسط رايانه، رؤيت ماه را اثبات ميکند، براى اثبات اول ماه كفايت مىكند؟
جواب: کفايت نميکند و بايد با چشم متعارف باشد.
نشانههاي ظاهري ماه
سؤال: آيا بلندي هلال ماه، تطوق و ديگر نشانههايي که دلالت بر شب دوم ماه دارد، ميتواند اثبات کنندۀ اين باشد که ديروز اول ماه بوده است؟
جواب: اين گونه چيزها علامت نيست.
اعلام رصدخانههاي معتبر خارجي
سؤال: اگر يکي از رصدخانههاي بزرگ و معتبر خارجي اعلام کنند که امشب در ايران، شب اول ماه است، ولي در آنجا با چشم غير مسلح ماه را نميتوان ديد، آيا ميتوان به آن اعتماد نمود؟
جواب: نميتوان اعتماد به آن کرد.
ثبوت اول ماه در کشورهاي شرقي و غربي دنيا
سؤال: اگر ماه در کشورها و شهرهاي شرقي ديده شود، آيا خودبهخود اول ماه در کشورها و شهرهاي غربي ثابت ميشود؟
جواب: ثابت نميشود.
دو ماه پشت سر هم 29 روز يا 30 روز
سؤال: آیا اینکه میگویند هیچ وقت دو ماه قمری پشت سر هم 29 روز نمیشود، صحیح است و آیا ملاکي برای تعیین اول ماه میشود؟ مثلاً اگر ماه شعبان 29 روز بود، آیا میشود گفت ماه رمضان حتماً باید 30 روز باشد؟
جواب: گاهي چندين ماهِ 29 روز پشت سر هم و گاهي چندين ماهِ 30 روز پشت سر هم و گاهي مختلف است و اينگونه چيزها در ثبوت ماه حجّت نيست.
اختلاف بين علماء در تعيين اول ماه
سؤال: اگر بين علماء در رؤيت هلال اختلاف ايجاد شود و مکلف به همۀ آنها اعتماد داشته باشد، تکليف مکلف چيست و به نظر کدام يک بايد عمل کند؟
جواب: رؤيت هلال يک امر حکومتي است و براي حکومت اسلامي که اثبات شد، براي همه ثابت است. بنابراين، وقتي صدا و سيمای جمهوری اسلامی، اعلام رؤيت کرد، بايد همه افطار کنند.
تبعيت مقلدين همه مراجع از وليفقيه
سؤال: آيا هر مقلدي ميتواند براي ثبوت عيد فطر به نظر مرجع تقليد خود مراجعه و عمل كند؟
جواب: در اين مسأله بايد به وليفقيه مراجعه کند؛ چون از امور حکومتي است.
اطمينان از اعلام مجتهد براي ثبوت اول ماه
سؤال: اعلام مجتهد براي اول ماه مورد اطمينانتر است يا وسايل جديد نجومي که احتمال اشتباه در آنها بسيار بسيار پايين است؟
جواب: اعلام وليفقيه بر همه چيز مقدم است.
راهحل رفع اختلاف براي اعلام اول ماه
سؤال: چرا در اين چند سال گذشته در تشخيص اول ماه مبارک رمضان و عيد فطر، اين همه اختلاف بين مراجع و علماء ايجاد شده است؟
جواب: اگر اين امر مهم حکومتي مربوط به وليفقيه ميشد، اختلاف نبود.
رجوع به وليفقيه براي اول ماه
سؤال: آيا مقلد جنابعالي ميتواند براي امر استهلال و اثبات اول ماه به مرجع ديگري رجوع کند؟
جواب: بايد به وليفقيه رجوع کند.
تبعيت از وليفقيه براي تعيين اول ماه
سؤال: آيا براي ابتداي ماه، تبعيت از ولي فقیه الزامي است؟
جواب: الزامي است.
رؤيت هلال در منطقه سکونت
سؤال: اگر مرجع تقليد شخصي در ايران باشد و خود او در کشور ديگري مثل عراق زندگي کند و مرجع تقليد او اول ماه را در محل سکونتش اعلام نمايد:
الف: آيا مقلّد ميتواند به نظر مرجع تقليد خود عمل کند يا بايد منتظر باشد تا در منطقۀ خودش رؤيت هلال اعلام شود؟
ب: آيا شخص ميتواند طبق نظر مرجعي که همافق با اوست و در شهر محل زندگي مقلد زندگي ميکند، عمل نمايد؟
جواب: الف: بايد در منطقۀ خودش رؤيت هلال شود.
ب: ميتواند.
حجيّت حکم وليفقيه براي همه کشور
سؤال: اگر ولي فقيه اعلام کند که فردا عيد است و از صدا و سيما اعلام شود که فقط در چند شهر ماه رؤيت شده است، آيا براي همۀ کشور عيد است يا فقط شهرهايي که ماه در آنها رؤيت شده؟
جواب: حکم ولي فقيه براي همة ايران حجّت است و همه بايد افطار کنند.
اعلام وليفقيه براي اول ماه
سؤال: آیا با حکم ولی فقیه، اول ماه ثابت میشود یا اعلام ایشان نيز کافی است؟
جواب: اعلام ايشان حکم ايشان است.
کفايت اعلام وليفقيه
سؤال: براي ثبوت اول ماه، آيا باید از اعلام ولی فقیه اطمینان حاصل شود یا صرف اعلام کفایت میکند؟
جواب: اعلام کفايت ميکند.
اعلام مراجع تقليد
سؤال: براي ثبوت اول ماه، منظور از اعلام ولي فقيه، اعلام هر مرجع تقليدي است يا اختصاص به شخص رهبري دارد؟
جواب: مراجع ميتوانند حکم کنند، ولي چون امر حکومتي است، بگذارند براي رفع اختلاف وليفقيه حکم کند.
وسواس در ثبوت هلال
سؤال: شخصى كه از راه اعلام نظر مراجع و حاکم شرع به ثبوت هلال اطمينان پيدا نمىكند، چه تكليفى دارد؟
جواب: وسواسي است و نبايد اعتنا کند، ولي اگر مسافرت کرد و افطار کرد، اشکال ندارد.
اطلاعرساني رؤيت هلال به حاکم شرع
سؤال: شخصي که استهلال کرده، آيا لازم است حتماً آن را به اطلاع حاکم شرع برساند؟ اگر بداند رؤيت براي حاکمشرع امکانپذير نيست، وظيفۀ او چيست؟
جواب: اگر گفتۀ او تأثير داشته باشد و امکان وصول داشته باشد، بايد بگويد، ولي قول او براي ديگران حجّت نيست.
اعلام حلول ماه توسط صدا و سيما
سؤال: آيا براي اطمينان از ابتداي ماه، اعلام حلول ماه توسط راديو و تلويزيون(جمهوری اسلامی) کفايت ميکند يا تحقيق بيشتري لازم است؟
جواب: کفايت ميکند.
هم افق بودن شهرها
سؤال: همافق بودن در شهرها، آيا شامل همۀ شهرهاي يک کشور ميشود يا بايد همافق حقيقي باشد، حتي اگر اين دو شهر در يک کشور نباشد؟
جواب: مناط همافق بودن است، چنانكه همۀ شهرهاي ايران همافق هستند و اختلاف تقريباً يک ساعت، آنها را از همافق بودن بيرون نميکند.
تأثير اختلاف افق جزئي در حلول ماه
سؤال: اگر در شب اول ماه در شهري ماه رؤيت شود، براي ديگر شهرهاي همافق يا شهرهايي که اختلاف افق کمي دارند، هم کفايت ميکند و اول ماه به حساب ميآيد؟
جواب: در ايران هر کجا ماه ديده شود، براي ساير شهرهاي ايران کفايت ميکند.
اتّحاد افق
سؤال: آيا اتّحاد افق در رؤيت هلال شرط است يا خير؟
جواب: شرط است، ولي در ايران هر کجا ديده شود، کفايت ميکند.
فاصله زماني اختلاف دو شهر
سؤال: فاصلۀ زماني افق دو شهر تا چه اندازه بايد باشد تا آن دو شهر را همافق بخوانند؟
جواب: تقريباً يک ساعت. ولي در ايران هر جا ماه ديده شود، براي شهرهاي ديگر کفايت ميکند.
هم افق بودن شهرهاي ايران
سؤال: اگر در يک شهر از ايران مثل اصفهان اعلام کنند که ماه رؤيت شده است، آيا کسي که مثلاً در بوشهر است با توجه به اينکه اختلاف افق بين اين دو شهر وجود دارد، آيا ساکنان بوشهر ميتوانند به آن اعتماد کنند يا بايد منتظر اعلام در محل خود باشند؟
جواب: در ايران هر کجا ماه ديده شد، براي شهرهاي ديگر کفايت ميکند.
اعلام کشورهاي همسايه
سؤال: زمانی که همه یا اکثر کشورهای همسایه اعلام اول ماه کنند، آیا میتوان به اعلام آنها اطمینان نمود؟
جواب: فايده ندارد.
رؤيت هلال ماه در شهرهاي دوردست
سؤال: آيا رؤيت هلال ماه در بلاد و شهرهاي دور دست براي شهرهاي ما کفايت ميکند؟
جواب: در ايران کفايت ميکند، ولي در خارج از ايران اگر همافق نباشد، کفايت نميکند.
هم افق بودن با کشورهاي همسايه
سؤال: وقتي در ايران اعلام عيد ميشود، همۀ شهرها آن روز را عيد ميدانند، با اينکه برخي از شهرها بيش از 45 دقيقه اختلاف افق دارند. با اين حساب، آيا شهرهايي که در کشورهاي همجوار مثل افغانستان قرار دارند و اختلاف افقشان با تهران کمتر از بسياري از شهرها مثل مشهد و خرمشهر با تهران است، آيا ميتوانند با اعلام ايران و اعتماد به آن فردا را عيد بگيرند؟
جواب: هر کجا که همافق باشد، بايد عيد بگيرند و اختلاف افق تقريباً يک ساعت ضرر ندارد.
اتّحاد افق در فاصلههاي دور و نزديک
سؤال: در بعضی موارد، افراد ساکن در دو شهر از يک کشور که بیش از هزار کیلومتر نيز با هم فاصله دارند، اول ماهشان بنابر اعلام حکومت آن کشور یک روز است، ولي دو شهر مرزي از دو کشور متفاوت که فاصلۀ آنها کمتر از صد کیلومتر است، در دو روز مختلف، ماه قمری را آغاز میکنند. آیا چنین امری صحیح است؟ اگر امکان دارد، در مورد علت آن توضیح فرمائید.
جواب: مناط اتفاق افق است، نه راه دور يا نزديک.
اعلام عيد فطر در جهت اتحاد شيعه و سني
سؤال: آيا ممکن است اعلام عيد فطر تحت تأثير بحثهاي اتحاد بين شيعه و سني قرار گيرد؟ مثلاً امروز عيد نباشد، ولي چون اکثر اهل سنت به عيد بودن آن معتقدند، آن روز را براي شيعيان هم عيد اعلام کنند؟ يا بر عکس عيد باشد، ولي چون اکثريّت اهل سنّت معتقدند فردا عيد است، شيعيان هم فردا را عيد اعلام نمايند؟
جواب: ممکن نيست.
واگذاري رؤيت هلال به وليفقيه
سؤال: چگونه ميتوان اختلافاتي را که امروزه براي بحث رؤيت هلال در اول ماه رمضان يا عيد فطر ايجاد ميشود، برطرف نمود؟
جواب: همه، امور را واگذار به وليفقيه کنند و همه از ایشان متابعت کنند.
اشتباه در تشخيص عيد فطر
سؤال: اگر روز بعد از عيد فطر براي کسي ثابت شود که ديروز عيد نبوده و از اين راه يقين پيدا كند، آيا لازم است قضاى روزۀ روز سىام ماه رمضان را به جا آورد؟ آيا کفارهاي دارد يا خير؟
جواب: بايد فقط قضا کند.
چگونگي حجيّت قول مراجع تقليد براي تعيين اول ماه
سؤال: آيا با اعلام دو يا سه تن از مراجع تقليد اول ماه ثابت ميشود؟ اگر ثابت نميشود، پس چگونه با ديدن دو عادل معمولي ثابت ميشود؟
جواب: اگر بگويند ديدهايم يا حکم کنند به اول ماه و اختلاف هم ميان آنها نباشد و يا بگويند چند نفر ثقه يا دو نفر عادل ديدهاند و معارض هم نداشته باشد، حجّت است.
شک بعد از اعلام وليفقيه
سؤال: اگر شخصي پس از اعلام ولي فقيه به اول ماه شک داشت، وظيفۀ او چيست؟
جواب: بايد افطار کند و ميتواند مسافرت کند.
اول ماه در شهري که شيعه در اقليّت است
سؤال: اکثريت ساکنان شهر ما اهل سنت هستند و شيعيان در اقليّت به سر ميبرند. آيا ميتوان براي اول ماه طبق اعلام و نظر آنها عمل کنيم يا بايد منتظر اعلام اول ماه توسط جمهوري اسلامي ايران باشيم؟
جواب: بايد منتظر اعلام توسط جمهوري اسلامي باشيد.
وظيفه مکلّف در صورت مشکوک بودن عيد فطر
سؤال: در صورتي كه عيد فطر مشكوك باشد و معلوم نيست ماه مبارك 29 روز ميباشد يا 30 روز، حكم حاكم هم دير ميرسد، وظيفۀ ما چيست؟
جواب: بايد روزه بگيرید.
اعتماد به گفته يک نفر مورد اعتماد براي رؤيت هلال
سؤال: يکي از خويشان که به او اعتماد زيادي هم داريم، با تلفن به ما اطلاع ميدهد که فردا عيد است. آيا ميتوان به گفتۀ او اعتماد کرد و فردا را عيد قرار داد؟
جواب: کفايت نميکند.
اعلام قبل از ظهر روز اول ماه رمضان
سؤال: اگر قبل از ظهر اعلام کنند که امروز روز اول ماه رمضان بوده، لطفاً در موارد ذيل وظیفه مکلف را مشخص فرماييد:
الف: شخص، مبطلات روزه را انجام داده باشد؛ اعم از محرّمات مثل استمناء يا غير آن مثل خوردن و آشاميدن.
ب: شخص هنوز مبطلات را انجام نداده، ولي نيّت هم نکرده است.
ج: به نيت آخر ماه شعبان روزه گرفته است.
جواب: الف: فقط قضا دارد.
ب: بايد نيّت روزه کند.
ج: روزۀ ماه مبارک رمضان محسوب ميشود.
يقين مقلّد به رؤيت هلال
سؤال: اگر مقلدي، خود ماه را رؤيت کند، ولي مرجع تقليدش فردا را آخر ماه رمضان بداند، تکليف او براي گرفتن روزه يا افطار آن روز چيست؟
جواب: اگر يقين داشته باشد، به يقين خود عمل کند، ولي بايد بدانيم که در اين گونه موارد تخيّلها، توهّمها، وسوسهها زياد کار ميکند؛ مثلاً در شهر يک نفر ببيند و لا غير، خيلي بعيد است و اين شخص مسافرت کند، بهتر است.
رؤيت هلال قبل از غروب کامل آفتاب
سؤال: اگر کسي هلال ماه شوال را قبل از غروب کامل آفتاب رؤيت نمايد، آيا ميتواند روزۀ خود را افطار کند؟
جواب: نميتواند.
تشکيل جلسه براي رؤيت هلال
سؤال: تشکيل جلسه براي رؤيت هلال توسط جمعي از مؤمنين براي تعيين تکليف مردم کافي است يا حتماً بايد مجتهد آن را ثابت کند و اعلام نمايد؟
جواب: بايد از طرف مجتهد جامعالشّرائط باشد.
اشتباه در تشخيص عيد فطر
سؤال: شب سيام ماه رمضان، شخصي برايش اثبات ميشود که فردا عيد فطر است و روزۀ خود را ميخورد، اما در ميان روز متوجّه ميشود که امروز عيد نبوده و او اشتباه کرده است. حال وظيفۀ او راجع به قضا و کفارۀ آن روزه چيست؟
جواب: فقط قضا دارد.